Việc huy động vốn bằng hình thức phát hành các giấy tờ có giá đem lại nguồn vốn chủ yếu và chiếm tỷ trọng lớn nhất cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Và nghiệp vụ kế toán phát hành chứng từ thanh toán ngân hàng là một trong các khoản khoản phải trả trong tương lai. Kế toán phát hành chứng từ thanh toán ngân hàng hạch toán như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết sau nhé
1. Khái niệm chứng từ thanh toán ngân hàng
Chứng từ thanh toán ngân hàng là hay còn gọi là giấy tờ có giá là các loại giấy có giá trị như tiền bao gồm các giấy chứng nhận của tổ chức phát hành để huy động vốn trong đó xác nhận nghĩa vụ trả nợ một khoản tiền trong một thời gian nhất định, điều kiện trả lãi, và các điều khoản cam kết giữa tổ chức tín dụng và người mua.
2. Chứng từ thanh toán ngân hàng
Các chứng từ gốc được sử dụng là: Giấy nộp tiền, Ủy nhiệm thu (chi), Séc và các loại kỳ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi.
3. Tài khoản sử dụng và kết cấu tài khoản
a. Tài khoản sử dụng
– Tài khoản cấp I: TK 43 – TCTD phát hành các giấy tờ có giá( GTCG)
– Tài khoản cấp II:
+ TK 431- Mệnh giá GTCG bằng VND
+ TK 432 – Chiết khấu GTCG bằng VND
+ TK 433 – Phụ trội GTCG bằng VND
+ TK 434 – Mệnh giá GTCG bằng ngoại tệ và vàng
+ TK 435 – Chiết khấu GTCG bằng ngoại tệ và vàng
+ TK 436 – Phụ trội GTCG bằng ngoại tệ và vàng
+ TK 492 – Lãi phải trả về phát hành GTCG.
– TK cấp III:
+ TK 4921: Lãi phả i trả cho GTCG bằng VND
+ TK 4921: Lãi phải tra cho GTCG bằng ngoại tệ
b. Kết cấu tài khoản
– Các tài khoản này có kết cấu giống với tài khoản Loại 3 bên kế toán doanh nghiệp. Tức là Tăng ghi bên có – Giảm ghi bên nợ – Số dư bên có.
– Cụ thể TK 431, 432, 434, 435
Bên nợ: Số tiền chi trả cho các giấy tờ có giá đã đến kỳ thanh toán
Bên có: Số tiền thu về từ phát hành giấy tờ có giá
Số dư có: Số tiền của GTCG đã phát hành nhưng chưa đến kỳ thành toán cho người mua.
– Kết cấu TK 433, 436
Bên nợ: Phân bổ phụ trội GTCG phát sinh trong kỳ
Bên có: Phụ trội GTCG phát sinh trong kỳ
Số dư có: Phản ánh phụ trội GTCG chưa phân bổ cuối kỳ.
4. Quy trình hạch toán
Trước khi đi vào hạch toán các trường hợp cụ thể các bạn tham khảo bài Kế toán nghiệp vụ huy động vốn trong ngân hàng để hiểu rõ hơn về các hình thức phát hành giấy tờ có giá.
4.1. Phát hành GTCG theo mệnh giá (Trả lãi sau)
a. Khi NH phát hàng GTCG
Nợ TK 1011, 1031: Mệnh giá
Có TK 431, 434: Mệnh giá
b. Hàng tháng NH dự tính lãi phải trả cho khách hàng
Nợ TK 803: Trả lãi phát hàng GTCG
Có TK 492: Lãi phải tra về Phát hành GTCG
c. NH thanh toán tiền lãi và gốc cho khách hàng khi đến hạn
Nợ TK 431, 434: Mệnh giá
Nợ TK 492: Lãi phải trả
Có TK 1011, 1031: Mệnh giá cùng lãi suất
4.2. Khi NH phát hành GTCG theo chiết khấu (Trả lãi trước)
a. Khi ngân hàng phát hành GTCG
Nợ TK 1011, 1031: Mệnh giá – Lãi suất
Nợ TK 492: Lãi suất
Có TK 432,435: Mệnh giá
b. Hàng tháng NH tính lãi phải trả cho khách hàng vào chi phí
Nợ TK 803: Lãi suất
Có TK 492: Lãi suất
c. Ngân hàng thanh toán GTCG cho khách hàng khi đến hạn
Nợ TK 432, 435: Mệnh giá
Có TK 1011, 1031: Mệnh giá
Ví dụ:
Ngày 01/02/2017 khách hàng A đã mua một giấy tờ có giá do ngân hàng Y phát hành theo mệnh giá 500.000.000đ kỳ hạn 1 năm. Lãi suất cố định là 9%/năm. Ngày 01/2/2018 ngân hàng đã thanh toán cả gốc lẫn lãi cho khách hàng A.
Tính toán:
Đây là hình thức phát hành theo mệnh giá trả lãi sau
Lãi suất hàng tháng NH phải trả sau khi đến hạn:
500.000.000 x 9% = 45.000.000đ
Số tiền lãi hàng tháng NH phải dự tính trả:
45.000.000/12 = 3.750.000đ `
Định khoản các nghiệp vụ
– Khi phát hành
Nợ TK 1011 – Tiền mặt tại đơn vị: 500.000.000đ
Có TK 431 – Mệnh giá giấy tờ có giá bằng VND: 500.000.000đ
– Hàng tháng dự tính lãi phải trả cho KH
Nợ 803: 3.750.000đ
Có 492: 3.750.000đ
– Đến hạn NH thanh toán cả gốc lẫn lãi cho KH
Nợ TK 431: 500.000.000đ
Nợ TK 492: 45.000.000đ
Có TK 1011: 545.000.000đ
